काठमाडौँ । नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारी आजदेखि औपचारिक बिदामा बसेका छन् । उनको पाँच वर्षे कार्यकाल यही चैत २४ गते समाप्त हुँदैछ । नयाँ गभर्नर नियुक्तिको प्रक्रियाले तीव्रता पाइरहेको छ, जसका कारण आकांक्षीहरू सरकारका उच्च तहसम्म लबिङमा सक्रिय भएका छन् ।
राष्ट्र बैंक स्रोतका अनुसार अधिकारीले आफ्नो कार्यकाल समाप्त हुनुअघि १० दिनका लागि बिदा लिएका छन् । परम्परागत रूपमा राष्ट्र बैंकका गभर्नरहरूले अवकाशअघि एक महिनासम्म बिदा बस्ने चलन भए पनि अधिकारीले छोटो अवधि मात्र बिदा लिएर पदबाट बिदा हुन लागेका छन् । उनको अनुपस्थितिमा डेपुटी गभर्नर नीलम ढुंगानाले कामु गभर्नरको जिम्मेवारी सम्हाल्नेछिन् ।
नयाँ गभर्नर नियुक्ति प्रक्रिया अघि बढ्यो
सरकारले नयाँ गभर्नर नियुक्तिका लागि प्रक्रिया अघि बढाइसकेको छ । मन्त्रिपरिषद् बैठकले गभर्नर नियुक्तिका लागि तीन सदस्यीय सिफारिस समिति गठन गर्न अर्थ मन्त्रालयलाई स्वीकृति दिइसकेको छ । नेपाल राष्ट्र बैंक ऐन, २०५८ अनुसार, सिफारिस समितिले तीन योग्य उम्मेदवारको नाम मन्त्रिपरिषद्मा सिफारिस गर्नेछ, जसबाट सरकारले एक जनालाई गभर्नर नियुक्त गर्नेछ ।
हाल अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलको संयोजकत्वमा गठित सिफारिस समितिमा अन्य दुई सदस्यबारे आधिकारिक निर्णय भने सार्वजनिक भएको छैन । तर, आर्थिक क्षेत्रमा अनुभव भएकाहरूलाई समितिमा राख्ने तयारी भइरहेको स्रोतहरूको दाबी छ ।
गभर्नर बन्ने दौडमा दर्जनौँ आकांक्षी
नेपाल राष्ट्र बैंकको अठारौँ गभर्नर बन्ने दौडमा एक दर्जनभन्दा बढी आकांक्षीहरू छन् । वर्तमान सत्ता गठबन्धन नेकपा एमाले र नेपाली कांग्रेस भएकाले ती दल निकट व्यक्तिहरू दौडमा अगाडि देखिएका छन् ।
पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीसँग निकट मानिने डेपुटी गभर्नर नीलम ढुंगाना राष्ट्र बैंकको नेतृत्व सम्हाल्ने पहिलो महिला बन्ने चाहनाका साथ प्रतिस्पर्धामा छिन् । अर्का डेपुटी गभर्नर बमबहादुर मिश्र केपी शर्मा ओली निकट व्यक्ति मानिन्छन् ।
त्यसैगरी, राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक डा. गुणाकर भट्ट पनि प्रतिस्पर्धामा छन् । उनी कांग्रेस समर्थक मानिन्छन् ।
यस्तै, एमाले समर्थक पूर्व डेपुटी गभर्नर चिन्तामणि शिवाकोटी, राष्ट्र बैंक सञ्चालक रवीन्द्रनाथ पाण्डे, तथा प्रभु बैंकका सीईओ अशोक शेरचन पनि दौडधुपमा छन् ।
कांग्रेस समर्थक नबिल बैंकका सीईओ ज्ञानेन्द्र ढुंगाना पनि शक्तिशाली दाबेदारका रूपमा देखिएका छन् ।
यसैगरी, पूर्वअर्थ सचिव रामेश्वर खनाल र राष्ट्रिय योजना आयोगका उपाध्यक्ष शिवराज अधिकारीको पनि चर्चा सुरु भएको छ । साथै, अन्य केही पूर्व तथा बहालवाला उच्च प्रशासकहरू पनि गभर्नर बन्ने दौडमा चर्को लबिङ गरिरहेको प्रशासन सिंहदरवार विशेष ब्युरोलाई प्राप्त जानकारीमा उल्लेख छ ।
यसका अलावा, वर्तमान गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीलाई नै पुन: नियुक्त गर्ने सम्भावनाबारे पनि चर्चा चलेको छ । अधिकारीको कार्यकालमा नेपाल ग्रे–लिस्टमा परेकाले उनलाई नै निरन्तरता दिने वा नयाँ अनुहार ल्याउने भन्ने विषयमा मतभेद देखिएको छ ।
किन महत्वपूर्ण छ गभर्नर नियुक्ति ?
नेपाल राष्ट्र बैंकको गभर्नर देशको मौद्रिक नीति, वित्तीय स्थिरता, तथा बैंकिङ व्यवस्थापनको मुख्य जिम्मेवारी वहन गर्ने पद हो । नेपाल अहिले आर्थिक मन्दी, बढ्दो ऋण, र वित्तीय क्षेत्रको चुनौतीपूर्ण अवस्थाबीच रहेको सन्दर्भमा सक्षम नेतृत्व आवश्यक छ ।
अब सिफारिस समितिले तीन जनाको नाम मन्त्रिपरिषदमा सिफारिस गरेपछि अन्तिम निर्णय हुनेछ । राजनीतिक समीकरण, व्यावसायिक अनुभव र अर्थतन्त्र सुधारको योजनाका आधारमा नयाँ गभर्नर नियुक्त गरिनेछ ।
के नयाँ गभर्नर नेपाल राष्ट्र बैंकलाई सशक्त बनाउन सक्षम हुनेछन् वा पुरानै संरचनाभित्र सीमित रहनेछन् त ? त्यो चाहिँ भने समयले नै देखाउनेछ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस
