परिचय

नेपालको परराष्ट्र नीति तर्जुमा र कार्यान्वयन गर्ने जिम्मेवारी परराष्ट्र मन्त्रालयको हो । नेपालको द्विपक्षीय, क्षेत्रीय र बहुपक्षीय सम्बन्धलाई सुदृढ गर्ने, अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा नेपालको छवि प्रस्तुत गर्ने र प्रवर्द्धन गर्ने, नेपालको विकास कूटनीतिको प्रवद्र्धन गर्ने, विदेशमा रहेका नेपालीको हकहित र हितको रक्षा गर्ने मन्त्रालयका मुख्य काम हुन् । यसले राहदानी र कन्सुलर सेवाहरू पनि प्रदान गर्दछ र प्रोटोकल मामिलाहरू ह्यान्डल गर्दछ। आफ्नो जिम्मेवारी पूरा गर्न, मन्त्रालयले सबै सम्बन्धित सरकारी निकायहरू, विदेशमा रहेका नेपाली नियोगहरू साथै कूटनीतिक नियोगहरू र नेपाललाई मान्यता प्राप्त अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूसँग समन्वय गर्दछ। यसले निजी क्षेत्र र गैर-सरकारी संस्थाहरूसँग नीति र कार्यान्वयनसँग सम्बन्धित विषयहरूमा पनि आफ्नो क्षेत्राधिकारभित्र परामर्श गर्छ।

हाल विदेशमा ४० वटा नेपाली कूटनीतिक नियोग छन्– ३० दूतावास, ३ स्थायी नियोग र ७ महावाणिज्य दूतावास ।

दृष्टि

कूटनीतिको प्रभावकारी आचरण मार्फत परराष्ट्र नीतिको समग्र ढाँचाभित्र नेपालको राष्ट्रिय हितको संरक्षण र प्रवर्द्धन

मिशन

नजिकका छिमेकीहरू, दक्षिण एसियाली राष्ट्रहरू, प्रमुख शक्तिहरू र अन्य देशहरूसँग घनिष्ठ, सौहार्दपूर्ण र मैत्रीपूर्ण सम्बन्ध सुदृढ पार्ने; संयुक्त राष्ट्र संघ र अन्य अन्तर्राष्ट्रिय र क्षेत्रीय संगठन र फोरमहरूमा सक्रिय भूमिका खेल्ने; विदेशमा रहेका नेपाली नागरिकको हक र हितको संरक्षण र प्रवर्द्धन गर्ने; र अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा नेपालको छवि उकास्न ।

सेवाहरू

• नेपालको परराष्ट्र नीतिको तर्जुमा र कार्यान्वयन;
• विदेशी देशहरु संग मैत्री सम्बन्ध को रखरखाव र प्रवर्द्धन;
• विदेश र अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चहरूमा नेपालको प्रतिनिधित्व;
• विदेशमा नेपालको छविको प्रक्षेपण र प्रवर्द्धन;
• विदेशमा रहेका नेपाली नागरिकको हक, हित र सुरक्षाको संरक्षण र प्रवर्द्धन;
• आगमन र बहिर्गमन उच्चस्तरीय भ्रमणहरूको समन्वय; विकास कूटनीति को आचरण;
• संयुक्त राष्ट्र संघ र अन्य अन्तर्राष्ट्रिय र क्षेत्रीय संगठनहरु संग संलग्नता;
• विदेशमा रहेका नेपाली नियोगहरु र नेपालमा रहेका विदेशी कूटनीतिक नियोगहरुसँग समन्वय;
• विदेशी सरकारहरूसँग र क्षेत्रीय र बहुपक्षीय फोरमहरूमा वार्ता र सम्झौताहरू;
• नेपालका सक्षम अधिकारीहरूलाई राष्ट्रिय हितका विषयमा नीतिगत जानकारी र प्रतिवेदन उपलब्ध गराउने;
• नेपाल विदेश सेवाको सञ्चालन;
• राहदानी र कन्सुलर सेवाहरूको वितरण;
• गैरआवासीय नेपाली (NRN) मामिलाहरु संग व्यवहार;
• प्रोटोकल मामिलाहरू ह्यान्डलिंग; कूटनीतिक उन्मुक्ति र विशेषाधिकारहरूको व्यवस्थापन;
• विदेशी नागरिकहरूलाई कन्सुलर सेवाहरू प्रदान गर्दै।