बिदाइ र मिलन, जीवनका दुई अविभाज्य पाटाहरू हुन् । यी दुवैले हाम्रो मनमा बेग्लै खाले भावनाहरू उब्जाउँछन् । बिदाइले हामीलाई पीडा दिन्छ भने मिलनले हामीलाई खुसी । तर के यी भावनाहरू नै जीवनको सत्य तत्त्व हुन् त ? के बिदाइको पीडा र मिलनको खुसीले नै हाम्रो जीवनलाई परिभाषित गर्छन् ?
बिदाइको बेला आँसु बगाउनु स्वाभाविक हो । प्रियजनहरूसँगको बिछोडले हामीलाई भावुक बनाउँछ । तर, आँसु बगाउनु मात्रैले हाम्रो पीडालाई कम गर्दैन । बिदाइको पछाडि लुकेका कारणहरूलाई बुझ्ने प्रयास गर्नु जरुरी हुन्छ । कतिपय अवस्थामा बिदाइ नयाँ सुरुवातको लागि आवश्यक हुन्छ ।
मिलनको खुसीले हामीलाई उत्साहित बनाउँछ । प्रियजनहरूको अँगालोमा बाँधिएर हामीलाई शान्ति मिल्छ । मिलनको क्षणिक खुसीले हामीलाई सधैँ खुसी राख्न सक्दैन । मिलनको खुसीको पछाडि लुकेका चुनौतीहरूलाई सामना गर्न तयार रहनुपर्छ ।
बिदाइ र मिलन दुवैले हामीलाई जीवनका मूल्यवान् पाठ सिकाउँछन् । बिदाइले हामीलाई अस्थायीपनको बोध गराउँछ भने मिलनले हामीलाई सम्बन्धको महत्त्व बुझाउँछ । यी दुवै अनुभवहरूले हामीलाई जीवनलाई अझ गहिरोसँग बुझ्न मद्दत गर्छन् ।
बिदाइको हात हल्लाउँदा आँसुको धारा बगाउनुको अर्थ हुँदैन । मिलनको खुसीमा अँगालोमा बाँधिएर म्वाँई खाँदैमा सर्वस्व नै प्राप्ति हुँदैन । सधैंभरिका लागि मिलनोत्सव नै भइरहँदैन ।
जीवनको यात्रा अनेकौँ मोडहरूको शृङ्खला हो । कहिले हामीले कसैलाई बिदाइ दिनुपर्छ, कहिले कसैको आगमनको स्वागत गर्नुपर्छ । विदाइका क्षणहरूमा आँसुका बलिन्द्र धारा बगाउनु र मिलनका खुसीहरूमा उन्मत्त हुनु हाम्रो भावनात्मक प्रकृतिका दर्पण हुन् । परन्तु के यी क्षणहरू मात्र पर्याप्त छन् ? बिदाइले सबै कुरा खोस्छ वा मिलनले सर्वस्व दिन्छ भन्ने सोच्ने ठाउँ छ ।
बिदाइ एउटा अन्त्य होइन; यो एउटा नयाँ सुरुवातको संकेत हो । मानिसहरू भन्छन्– बिदाइ कहिल्यै सजिलो हुँदैन । प्रियजनको टाढा हुने बिझाइले आँखाबाट आँसु खस्न थाल्छ । तर के आँसुको त्यो धाराले बिदाइको गहिराइलाई नाप्न सक्ला ? बिदाइको अर्थ छुट्टिने पीडामा सीमित हुँदैन । यो सम्झनाहरूलाई सँगाल्दै, भविष्यप्रति आशा र आत्मीयताको उज्यालो फैलाउने समय पनि हो । बिदाइ एउटा घडी जस्तै हो । त्यसलाई रोकेर रोक्न सकिँदैन । यसले सम्बन्धको बलियो धागोलाई झनै कसिलो बनाउने मौका दिन्छ ।
अर्कोतर्फ मिलनलाई खुसीको पराकाष्ठा मानिन्छ । मिलनको क्षण सम्बन्धको उत्कर्ष हो जस्तो लाग्न सक्छ । तर के यसले सम्पूर्ण सम्बन्धको मूल्य तोक्छ त ? मिलन उपस्थितिको क्षणीय सुख होइन; यो हृदयको संवाद हो । मिलनले दिन सक्ने खुसीको महत्त्व, त्यस क्षणलाई हामीले कसरी महसुस गर्छौँ ? त्यसमा निर्भर गर्छ । अँगालोमा बाँधिँदा सम्बन्धको पूर्णता प्राप्त हुने होइन । बरु सम्बन्धको गहिराइ बुझ्न सक्ने हाम्रो सामर्थ्यले नै मिलनको अर्थ निर्धारण गर्छ ।
जीवन बिदाइ र मिलनको शाश्वत खेल हो । बिदाइले हामीलाई छुट्टिने पीडाबाट परिपक्व बनाउँछ । मिलनले हामीलाई प्रेम र आत्मीयताको महत्त्व बुझाउँछ । यी दुवै क्षणको गहिराइलाई बुझ्न, आँसु र खुसीको छेउ पुग्नुपर्छ । बिदाइको आँसु ‘स्मृतिको नदी’ हो । यसले सम्बन्धको महत्त्व झल्काउँछ । त्यसैगरी मिलनको खुसी उपस्थितिको क्षण होइन; यो ‘प्रेमको सन्देश’ हो । यसले हाम्रो जीवनलाई उज्यालो बनाउँछ ।
अतः बिदाइ र मिलनलाई भावनाको आँखाले हेर्नुभन्दा पर, यी क्षणहरूलाई जीवनको पाठका रूपमा लिनु धेरै जाती हुन्छ । बिदाइको पीडाले सहनशीलताको पाठ दिन्छ । मिलनको खुसीले न्यानोपनको आभास प्रदान गर्छ । यी दुईले जीवनलाई सम्पन्न बनाउँछन् । जीवनको मूल सार बिदाइ र मिलनको सन्तुलनमा लुकेको हुन्छ । त्यसैले साँचो अर्थमा सम्बन्धको गहिराइलाई बुझ्नु नै जीवनको सुन्दरता हो ।
हामीले जीवनमा धेरै मानिसहरूसँग भेटघाट गर्छौँ । धेरै सम्बन्ध बनाउँछौँ । सबै सम्बन्ध सधैँका लागि रहन सक्दैनन् । बिदाइ र मिलन जीवनको नियमित प्रक्रिया हो । हामीले यी दुवैलाई स्वीकार गर्न सिक्नुपर्छ ।
बिदाइको पीडा र मिलनको खुसी दुवै क्षणिक हुन्छन् । यी भावनाहरूमा अल्झिएर हामीले आफ्नो जीवनलाई बर्बाद गर्न सक्दैनौँ । हामीले अगाडि बढ्नुपर्छ । नयाँ सुरुवात गर्नुपर्छ । जीवनमा धेरै सम्भावनाहरू हुन्छन् । हामीले ती सम्भावनाहरूलाई खोज्न सक्नु ठूलो कुरा हुन्छ ।
वस्तुतः जीवनका दुई पाटाहरू हुन् बिदाइ र मिलन । यी दुवैले हामीलाई जीवनका मूल्यवान् पाठ सिकाउँछन् । हामीले यी दुवैलाई स्वीकार गर्न सिक्नुपर्छ र जीवनलाई अझ राम्रो बनाउनको लागि अगाडि बढ्नुपर्छ ।
जीवनमा सबैभन्दा पीडादायी बिदाइ भनेको नजिकको र प्रिय व्यक्तिसँगको ‘स्थायी बिछोड’ हो । यो मृत्युका कारण, सम्बन्ध विच्छेदका कारण वा परिस्थिति विशेषले हुन सक्छ । जब हामीले कोही प्रियलाई सधैँका लागि गुमाउँछौँ, त्यो हाम्रो हृदयमा अमिट घाउको रूपमा बस्छ । त्यस्तो बिदाइले जीवनभरि नै एक किसिमको खालीपन र पीडा बाँकी राख्छ ।
सबैभन्दा खुसीको मिलन भनेको आफन्त, साथी वा प्रेमिका/प्रेमी, जसलाई लामो समयसम्म टाढा रहनुपरेको थियो, तिनीसँगको पुनर्मिलन हो । त्यस्तै, लामो संघर्षपछि जीवनमा कुनै ठूलो सफलता प्राप्त हुनु पनि खुसीको मिलन मान्न सकिन्छ । यो आत्मसन्तुष्टिको क्षण हो । यसले मनमा मीठो आनन्द र नवीन ऊर्जा भरिदिन्छ ।
यसरी बिदाइ र मिलनले जीवनमा ठूलो प्रभाव पार्न सक्छ । बिदाइ शब्दले जीवनमा भावनात्मक रूपमा गहिरो असर पार्छ । यसले मानिसलाई दुःखी बनाउँछ । कहिलेकाहीँ निराशा र एक्लोपनको अनुभव गराउँछ । तर यसले सहनशीलता, जीवनको मूल्य र प्रिय व्यक्तिहरूप्रतिको महत्त्व बुझाउने अवसर पनि दिन्छ ।
मिलनले भने उत्साह, प्रेरणा र नयाँ सुरुवातको संकेत गर्छ । यसले जीवनमा आशा र खुसी थपिदिन्छ । बिदाइ र मिलनको चक्रले जीवनलाई भावनात्मक उतार-चढावहरूद्वारा परिपूर्ण बनाउँछ । वास्तवमा यसले हाम्रो मानवीय अस्तित्वलाई अझ अर्थपूर्ण बनाउँछ ।
बिदाइले जीवनमा भोग्नुपर्ने दुःख सम्झाउँछ भने मिलनले सुखद अनुभूति गराउँछ । यी दुवै जीवनको अनिवार्य पाटा हुन् । यही दुई पाटाले हामीलाई जीवनको अस्थिरता र मूल्यको पाठ सिकाउँछ । जीवनमा सबैभन्दा पीडादायी बिदाइ र सबैभन्दा खुसीको मिलन व्यक्तिगत अनुभव र परिस्थितिमा भर पर्ने कुरा हो ।
प्रियजनको मृत्युलाई यसलाई सबैभन्दा पीडादायी बिदाइ मानिन्छ । प्रियजन गुमाउँदाको पीडा शब्दमा व्यक्त गर्न सकिँदैन । यसले मानिसलाई मानसिक रूपमा निकै कमजोर बनाउँछ । त्यस्तै प्रेम सम्बन्धको अन्त्यले पनि मानिसलाई गहिरो रूपमा प्रभावित पार्छ । विशेषतः जहाँ भावनात्मक लगाव गहिरो हुन्छ, त्यहाँ बिछोडको पीडा अझ बढी हुन्छ । यसरी नै परिवारबाट टाढा रहनुपर्ने बाध्यतामा पर्दा मानिसले बिछोडको पीडा महसुस गर्छ ।
त्यसो त, सबैभन्दा खुसीको मिलन भन्नु प्रियजनसँगको पुनर्मिलन हो । लामो समयदेखि नभेटिएका प्रियजनसँगको पुनर्मिलनले मानिसलाई अत्यन्त खुसी बनाउँछ । यसले मानिसको मनलाई बेग्लै किसिमको आनन्दानुभूति गराउँछ । त्यस्तै प्रेम सम्बन्धको सुरुवातले जीवनमा नयाँ अध्यायको थालनी गर्छ र मानिसलाई अत्यन्त खुसी बनाउँछ । त्यसैगरी लामो समयदेखि प्रयास गरिरहेको कुनै लक्ष्य प्राप्तिले मानिसलाई सन्तुष्टि र खुसी एक चोटि प्रदान गर्छ । नयाँ जीवनको सुरुवातः बच्चाको जन्मजस्तो नयाँ जीवनको सुरुवातले परिवारमा खुसीको लहर ल्याउँछ ।
निश्चय नै बिदाइ र मिलनले जीवनमा केही न केही पार्ने प्रभाव पार्छ । यसले मानिसको भावनात्मक अवस्थामा उतार–चढाव ल्याउँछ । व्यक्तित्व विकासमा पनि सहयोग पु¥याउँछ । बिदाइ र मिलनले मानिसलाई सम्बन्धको महत्त्व बुझ्न सिकाउँछ । जीवनको अर्थ खोज्ने प्रेरणा दिँदै यी अनुभवहरूले मानिसलाई जीवनको अर्थ खोज्न प्रेरित गर्छ ।
अन्ततोगत्वा, बिदाइ र मिलन जीवनका अविभाज्य पाटाहरू हुन् । यी दुवैले हामीलाई जीवनका विभिन्न पाठ सिकाउँछन् । बिदाइले हामीलाई अस्थायीपनको बोध गराउँछ भने मिलनले हामीलाई सम्बन्धको महत्त्व बुझाउँछ । हामी यही बोधमा रमाउने चेष्टा गरौँ ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस
